การแบ่งยุคสมัย

สมัยประวัติศาสตร์ 

           การแบ่งยุคสมัยประวัติศาสตร์ของไทย คือ การกำหนดช่วงเวลาเพื่อให้เข้าใจเรื่องราวหรือเหตุการณ์ทางประวัติศาสตร์ในดินแดนไทย  โดยทั่วไปการกำหนดช่วงเวลาที่เริ่มต้นและสิ้นสุดของช่วงสมัยใดสมัยหนึ่ง มักจะอ้างอิงเหตุการณ์ที่ทำให้เกิดความเปลี่ยนแปลงหรือเป็นจุดเปลี่ยนทางประวัติศาสตร์  เช่น  การขึ้นครองราชย์ของกษัตริย์องค์ใดองค์หนึ่งจนถึงปีที่พระองค์สวรรคตหรือสิ้นอำนาจหรือแบ่งตามศูนย์กลางอำนาจการปกครอง  เป็นต้นสมัยประวัติศาสตร์ไทยแบ่งเป็นสมัยย่อยๆได้หลายแบบ เช่น

1. แบ่งตามราชธานี
2. แบ่งตามราชวงศ์
3. แบ่งตามพระนามพระมหากษัตริย์
4. แบ่งตามพัฒนาการและความเปลี่ยนแปลงของบ้านเมือง
5. แบ่งตามลักษณะการปกครอง
6. แบ่งตามรัฐบาล
7. แบ่งตามแนวประวัติศาสตร์สากล

1. แบ่งตามราชธานีการแบ่งแบบนี้นำชื่อราชธานีของไทย  ได้แก่ กรุงสุโขทัย  กรุงศรีอยุธยา  กรุงธนบุรีและกรุงรัตนโกสินทร์มาเป็นชื่อยุคสมัย  เริ่มตั้งแต่เวลาของรัฐที่มีมาก่อน  สุโขทัยให้เป็นสมัยก่อนสุโขทัยดังนี้
– สมัยก่อนสุโขทัย ( ราวพุทธศตวรรษที่ 12 – พุทธศตวรรษที่ 17 )
– สมัยสุโขทัย พ.ศ.1792 – พ.ศ.2006
– สมัยอยุธยา พ.ศ.1893 – 2310
– สมัยธนบุรี พ.ศ.2310 – 2325
– สมัยรัตนโกสินทร์ พ.ศ.2325 ถึงปัจจุบัน

2. การแบ่งตามราชวงศ์การแบ่งตามราชวงศ์ที่ขึ้นมามีอำนาจการปกครองในช่วงเวลาหนึ่ง เช่น  สมัยอยุธยา แบ่งยุคสมัยตามราชวงศ์ได้ดังนี้
– สมัยราชวงศ์อู่ทอง พ.ศ.1893-1913  และ พ.ศ.1931-1952
– สมัยราชวงศ์สุพรรณภูมิ พ.ศ.1913-1931 และ พ.ศ.1952-2112
– สมัยราชวงศ์สุโขทัย พ.ศ.2112-2172
– สมัยราชวงศ์ปราสาททอง  พ.ศ.2172-2231
– สมัยราชวงศ์บ้านพลูหลวง  พ.ศ.2231-2310

3. แบ่งตามพระนามพระมหากษัตริย์โดยใช้เกณฑ์การขึ้นครองราชย์องค์หนึ่งไปจนถึงการสิ้นพระชนม์ เช่น 
-สมัยพ่อขุนรามคำแหงมหาราช พ.ศ. 1822 ถึง พ.ศ.1841 
-สมัยพระนารายณ์มหาราช  พ.ศ.2199 ถึง พ.ศ.2231

4.  แบ่งตามพัฒนาการและความเปลี่ยนแปลงของบ้านเมืองการแบ่งตามพัฒนาการและความเปลี่ยนแปลงของบ้านเมือง เช่น สมัยอยุธยาอาจแบ่งได้เป็น 3 ตอน คือ
– สมัยอยุธยาตอนต้น พ.ศ.1893-1991
– สมัยอยุธยาตอนกลาง พ.ศ.1991-2231
– สมัยอยุธยาตอนปลาย พ.ศ.2231-2310

5. แบ่งตามลักษณะการปกครองเช่น สมัยรัตนโกสินทร์อาจแบ่งย่อยเป็น 2 ยุค คือ
– สมัยรัตนโกสินทร์ยุคสมบูรณาญาสิทธิราชย์ พ.ศ.2325 ถึง พ.ศ.2475
– สมัยรัตนโกสินทร์ยุคประชาธิปไตย  พ.ศ.2475 ถึงปัจจุบัน

6. แบ่งตามรัฐบาลหลังการเปลี่ยนแปลงการปกครอง  พระมหากษัตริย์ทรงใช้อำนาจบริหารทางคณะรัฐมนตรี  ซึ่งมีนายกรัฐมนตรีเป็นหัวหน้า  จึงมีการแบ่งยุคสมัยตามคณะรัฐมนตรีหรือรัฐบาลที่เข้ามาบริหารประเทศในช่วงเวลาต่างๆกัน เช่น
– สมัยรัฐบาลนาย ชวน  หลีกภัย  พ.ศ.2535-2538
– สมัยรัฐบาลนายบรรหาร  ศิลปอาชา  พ.ศ.2538-2539
– สมัยรัฐบาลพลเอกชวลิต  ยงใจยุทธ  พ.ศ. 2539-2540
– สมัยรัฐบาลนายชวน  หลีกภัย พ.ศ.2540-2544
– สมัยรัฐบาลพันตำรวจโททักษิณ  ชินวัตร  พ.ศ. 2544-2549
– สมัยรัฐบาลพลเอกสุรยุทธ  จุลานนท์  พ.ศ.2549 – ปัจจุบัน

7. แบ่งตามแนวประวัติศาสตร์สากลช่วงเวลาสมัยประวัติศาสตร์ตามหลักประวัติศาสตร์สากล  นิยมแบ่งเป็น 4 สมัย คือ สมัยโบราณ  สมัยกลาง  สมัยใหม่และสมัยปัจจุบัน สมัยประวัติศาสตร์ไทยแบ่งตามแนวประวัติศาสตร์สากลได้ ดังนี้
– สมัยโบราณ  ตั้งแต่ก่อนสมัยสุโขทัยจนถึงสิ้นรัชกาลที่ 3 สมัยรัตนโกสินทร์
– สมัยใหม่  ตั้งแต่รัชกาลที่ 4 ถึง พ.ศ.2475  เป็นสมัยปรับปรุงประเทศ
– สมัยปัจจุบัน  ตั้งแต่เปลี่ยนแปลงการปกครอง พ.ศ.2475 ถึงปัจจุบัน